1․ Քանի՞ կիլոմետր կանցնի ավտոբուսը 7 ժամում, եթե նրա արագությունը 2 անգամ փոքր է մեքենայի արագությունից, որը 5 ժամում անցնում է 560կմ։

56×7=532

2․ Մի թիվը 5 անգամ մեծ է մյուսից։ Գտե՛ք այդ թվերը, եթե դրանց գումարը հավասար է 60-ի։
10+50=60
3. Եթե 8 միանման ավտոբուսներից յուրաքանչյուրում ավելացվի 16 տեղ, ապա բոլոր ավտոբուսներում կտեղավորվի 496 մարդ։ Քանի՞ տեղ կա յուրաքանչյուր ավտոբուսում։
46
4․ Բազմահարկ շենքի տակ՝ առաջին հարկից երկու հարկ ներքև, ավտոկայանատեղ կա։ Ո՞ր հարկում է ապրում այն մարդը, որը տուն հասնելու համար ավտոկայանատեղից բարձրանում է 11 հարկ։
9
5․ Երկու եղբայր ցանկանում էին գնել խաղալիք: Առաջին եղբորը խաղալիքը գնելու համար չէր հերիքում 300 դրամ, իսկ երկրորդ եղբորը՝ 200 դրամ: Երբ նրանք միավորեցին իրենց փողերը, պարզվեց, որ խաղալիքը գնելու համար չի հերիքում 60 դրամ: Պարզել, թե որքա՞ն արժեր խաղալիքը։
560
6․ Զամբյուղում ինչ-որ քանակությամբ խնձոր կար: Երբ դրա քանակը կրկնապատկեցին և ավելացրեցին ևս 5 խնձոր, զամբյուղում խնձորների թիվը դարձավ 33: Գտնել, թե սկզբում քանի խնձոր կար զամբյուղում:
14
7․ Խանութպանը պետք է 28 մետր ժապավենը բաժանի 2 կտորի այնպես, որ կտորներից մեկը մյուսից 8 մետրով երկար լինի: Կտորներից յուրաքանչյուրը քանի՞ մետր կստացվի:
18 10.

Լրացրու քառակուսի վանդակներն այնպես, որ ստանաս 3×3 մոգական քառակուսի։

235 + 260 + 285 = 780

780 – (235 + 225) = 780 – 460 = 320

780 – (320 + 260) = 780 – 580 = 200

780 – (225 + 285) = 780 – 510 = 270

780 – (200 + 285) = 780 – 485 = 295

780 – (295 + 235) = 780 – 535 = 250

724 + 700 + 676 = 2,100

2100 – (690 + 676) = 2100 – 1366 = 734

2100 – (724 + 690) = 2100 – 1414 = 686

2100 – (734 + 700) = 2100 – 1434 = 666

2100 – (724 + 666) = 2100 – 1390 = 710    

2100 – (710 + 676) = 2100 – 1386 = 714         

458 + 507 + 535 = 1500

1500 – (535 + 542) = 1500 – 1077 = 423

1500 – (542 + 458) = 1500 – 1000 = 500

1500 – (507 + 500) = 1500 – 1007 = 493

1500 – (500 + 423) = 1500 – 923 = 577

1500 – (493 + 542) = 1500 – 1035 = 465

188 + 200 + 212 = 600

600 – (188 + 255) = 600 – 343 = 157

600 – (212 + 255) = 600 – 467 = 133

600 – (200 + 57) = 600 – 257 = 343

600 – (200 + 33) = 600 – 233 = 367

600 – (212 + 243) = 600 – 455 = 145

450 + 1000 + 1550 = 3000

3000 – (850 + 1550) = 3000 – 2400 = 600

3000 – (450 + 850) = 3000 – 1300 = 1700

3000 – (1700 + 1000) = 3000 – 2700 = 300

3000 – (1000 + 600) = 3000 – 1600 = 1400

3000 – (1550 + 300) = 3000 – 1850 = 1150

145 + 200 + 255 = 600

600 – (145 + 212) = 600 – 357 = 243

600 – (200 + 243) = 600 – 443 = 157

600 – (157 + 255) = 600 – 412 = 188

600 – (212 + 255) = 600 – 467 = 133

600 – (145 + 188) = 600 – 333 = 267   

297 + 213 + 129 = 639

639 – (214 + 129) = 639 – 343 = 296

639 – (297 + 214) = 639 – 511 = 128

639 – (296 + 213) = 639 – 509 = 130

639 – (128 + 213) = 639 – 341 = 298

639 – (297 + 130) = 639 – 427 = 212

500 + 577 + 423 = 1500

1500 – (469 + 500) = 1500 – 965 = 535

1500 – (577 + 465) = 1500 – 1042 = 458

1500 – (458 + 535) = 1500 – 993 = 507

1500 – (507 + 500) = 1500 – 1007 = 493

1500 – (535 + 423) = 1500 – 958 = 542

Լրացրու քառակուսի վանդակներն այնպես, որ ստանաս 34 հաստատունով  4×4 մոգական քառակուսի։

34 – (10 + 6 + 15) = 3
34 – (3 + 2 + 16) = 13

34 – (2 + 11 + 14 ) = 7

34 – (12 + 6 + 7) = 9

34 – (13 + 10 + 7) = 4

34 – (4 + 14 + 15) = 1

34 – (16 + 9 + 4) = 5

34 – (13 + 12 + 1) = 8

Լրացրու քառակուսի վանդակներն այնպես, որ ստանաս 50 հաստատունով  4×4 մոգական քառակուսի։

50 – (13 + 20 + 11) = 6

50 – (9 + 15 + 18) = 8

50 – (13 + 19 + 8) = 10

50 – (6 + 12 + 15) = 17

50 – (11 + 17 + 8) = 14

50 – (20 + 14 + 9) = 7

50 – (10 + 7 + 17) = 16

50 – (19 + 14 + 12) = 5

Լրացրու քառակուսի վանդակներն այնպես, որ ստանաս 3×3 մոգական քառակուսի։

235 + 260 + 285 = 780

780 – (235 + 225) = 780 – 460 = 320

780 – (320 + 260) = 780 – 580 = 200

780 – (225 + 285) = 780 – 510 = 270

780 – (200 + 285) = 780 – 485 = 295

780 – (295 + 235) = 780 – 535 = 250

724 + 700 + 676 = 2,100

2100 – (690 + 676) = 2100 – 1366 = 734

2100 – (724 + 690) = 2100 – 1414 = 686

2100 – (734 + 700) = 2100 – 1434 = 666

2100 – (724 + 666) = 2100 – 1390 = 710    

2100 – (710 + 676) = 2100 – 1386 = 714         

458 + 507 + 535 = 1500

1500 – (535 + 542) = 1500 – 1077 = 423

1500 – (542 + 458) = 1500 – 1000 = 500

1500 – (507 + 500) = 1500 – 1007 = 493

1500 – (500 + 423) = 1500 – 923 = 577

1500 – (493 + 542) = 1500 – 1035 = 465

188 + 200 + 212 = 600

600 – (188 + 255) = 600 – 343 = 157

600 – (212 + 255) = 600 – 467 = 133

600 – (200 + 57) = 600 – 257 = 343

600 – (200 + 33) = 600 – 233 = 367

600 – (212 + 243) = 600 – 455 = 145

450 + 1000 + 1550 = 3000

3000 – (850 + 1550) = 3000 – 2400 = 600

3000 – (450 + 850) = 3000 – 1300 = 1700

3000 – (1700 + 1000) = 3000 – 2700 = 300

3000 – (1000 + 600) = 3000 – 1600 = 1400

3000 – (1550 + 300) = 3000 – 1850 = 1150

145 + 200 + 255 = 600

600 – (145 + 212) = 600 – 357 = 243

600 – (200 + 243) = 600 – 443 = 157

600 – (157 + 255) = 600 – 412 = 188

600 – (212 + 255) = 600 – 467 = 133

600 – (145 + 188) = 600 – 333 = 267   

297 + 213 + 129 = 639

639 – (214 + 129) = 639 – 343 = 296

639 – (297 + 214) = 639 – 511 = 128

639 – (296 + 213) = 639 – 509 = 130

639 – (128 + 213) = 639 – 341 = 298

639 – (297 + 130) = 639 – 427 = 212

500 + 577 + 423 = 1500

1500 – (469 + 500) = 1500 – 965 = 535

1500 – (577 + 465) = 1500 – 1042 = 458

1500 – (458 + 535) = 1500 – 993 = 507

1500 – (507 + 500) = 1500 – 1007 = 493

1500 – (535 + 423) = 1500 – 958 = 542

Լրացրու քառակուսի վանդակներն այնպես, որ ստանաս 34 հաստատունով  4×4 մոգական քառակուսի։

34 – (10 + 6 + 15) = 3
34 – (3 + 2 + 16) = 13

34 – (2 + 11 + 14 ) = 7

34 – (12 + 6 + 7) = 9

34 – (13 + 10 + 7) = 4

34 – (4 + 14 + 15) = 1

34 – (16 + 9 + 4) = 5

34 – (13 + 12 + 1) = 8

Լրացրու քառակուսի վանդակներն այնպես, որ ստանաս 50 հաստատունով  4×4 մոգական քառակուսի։

50 – (13 + 20 + 11) = 6

50 – (9 + 15 + 18) = 8

50 – (13 + 19 + 8) = 10

50 – (6 + 12 + 15) = 17

50 – (11 + 17 + 8) = 14

50 – (20 + 14 + 9) = 7

50 – (10 + 7 + 17) = 16

50 – (19 + 14 + 12) = 5

2. Գրավոր ներկայացրո՛ւ բանաստեղծության բովանդակությունը: 

Բանաստեղցուությունը ցորենի ավաքի մասին եր, ու մարդու աշխատանքի մասին է։

3. Տարվա ո՞ր եղանակն է ներկայացված, բանաստեղծությունից մեջբերումներ արա:

Բանաստեղծության մեջ ներկայացված է եռացող ամառը։

4. Ի՞նչն է բանաստեղծության մեջ իշխում, ձա՞նը, գու՞յնը, թե՞ այլ բան: Հիմնավորի՛ր պատասխանդ:

Գերիշխում է կարմիր գույնը, քանի որ ամռանը շատ տաք է ու արևոտ։

5. Ի՞նչ գույն ունի բանաստեղծությունը, ի՞նչ ձայն ունի:

Բանաստեղտություն ունի աշխատանքի ձայնը և կարմիր գույն։

Գրքերը նման են հավատարիմ ընկերների, միշտ մեզ կողքին: Նրանք տալիս են գիտելիքներ, ժամանց և հարմարավետություն։ Երբ մենք մեզ միայնակ ենք զգում, գրքերն առաջարկում են ընկերակցություն: Նրանք մեզ տեղափոխում են տարբեր աշխարհներ և ծանոթացնում մեզ հետաքրքրաշարժ կերպարների հետ: Գրքերը երբեք չեն դատում մեզ. նրանք մեզ ընդունում են այնպիսին, ինչպիսին կանք: Նրանք ոգեշնչում են մեզ, վառում մեր երևակայությունը և ընդլայնում մեր մտահորիզոնը: Մենք միշտ կարող ենք ապավինել գրքերին՝ մեր տրամադրությունը բարձրացնելու և դժվար պահերին սփոփելու համար: Նրանք իմաստության և առաջնորդության աղբյուր են՝ մեզ կյանքի արժեքավոր դասեր տալով: Գրքերը իսկապես գանձ են, որոնք հարստացնում են մեր կյանքը անթիվ ձևերով: Եկեք փայփայենք մեր գրքասեր ընկերներին: 📚❤️

1․ Գտիր բոլոր մեծությունները, որոնց միջև գոյություն ունի հակադարձ համեմատական կախվածություն:

ա) Արագությունը և ծախսած ժամանակը մի քաղաքից մյուսը շարժվելիս:

բ) Ուղղանկյան մեծ և փոքր կողմերը, եթե մակերեսը չի փոխվում:

գ) Կոտորակն ու նրա համարիչը:

դ) Ուղղանկյունանիստի ծավալը և նրա հիմքի մակերեսը:

2․ Աղյուսակում բերված մեծությունները ուղիղ համեմատական են:

Լրացրու դատարկ վանդակները

Զանգված(կգ)	1	2	3	4	5
Գին(դրամ)	200	400	600	800	1000

3․ Լրացրու դատարկ վանդակները

s	5	3	8	2
v	48	80	30	120

Աղյուսակի կախումը ուղի՞ղ, թե հակադարձ համեմատական է։

ա) ուղիղ համեմատական են

բ) հակադարձ համեմատական են

4․ Երկու բանվոր որոշակի ժամանակում պատրաստել են 30 մանրակ։ Քանի՞ բանվոր պետք է աշխատի նույն ժամանակում 45, 90, 120 մանրակ պատրաստելու համար։(Կարող ես կառուցել համապատասխան աղյուսակը)

5․ 15 բանվորներ աշխատանքը կատարել են 24 օրում։ Քանի՞ օրում այդ նույն աշխատանքը կկատարեն 18 բանվորներ։

6․ Հետևյալ մեծություններից որո՞նք են հակադարձ համեմատական։

ա) աշխատող բանվորների քանակը և այդ աշխատանքը կատարելու ժամանակը։

բ) ավազանի՝ ջրով լցվելու ժամանակը և որոշակի ժամանակահատվածում նրա մեջ լցվող ջրի քանակը

գ) շենքի հարկերի քանակը և նրա բարձրությունը

դ) տրված ծավալով հեղուկը տեղափոխելու համար անհրաժեշտ միատեսակ անոթների քանակը և մեկ անոթի տարողությունը

7․ Գտիր համեմատականության գործակիցը y = 3x հավասարման մեջ։

8․ x և y մեծությունները ուղիղ համեմատական են․

x	12	18	25
y	36	54	75

Գտիր y = rx հավասարման մեջ համեմատականության գործակիցը.

r = x * 3

Լրացուցիչ առաջադրանք

1․ Մի քաղաքից մյուսը գնալիս մեքենայի արագությունն ու ծախսած ժամանակը ուղի՞ղ, թե՞ հակադարձ համեմատական են։ 

ա) ուղիղ համեմատական են

բ) հակադարձ համեմատական են

2․ Հաստատուն արագությամբ շարժվելիս, հեծանվորդի անցած ճանապարհը և ծախսած ժամանակը ուղի՞ղ, թե՞ հակադարձ համեմատական են։

ա) ուղիղ համեմատական են

բ) հակադարձ համեմատական են

3․ x և y մեծությունները ուղիղ համեմատական են․

(լրացրու դատարկ վանդակը)

x	4	5	10
y	12	15	30

Գտիր y = rx հավասարման մեջ համեմատականության գործակիցը.

r = x * 3

4․ Լրացրու դատարկ վանդակները և պարզիր․ x և y մեծությունները ուղի՞ղ համեմատական են, թե՞ հակադարձ

x	4	1	2
y	15	60	30

ա) ուղիղ համեմատական են

բ) հակադարձ համեմատական են

Համեմատականության գործակիցը՝ k = 61/60

1. Մգեցված բառերը բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։ 

Ձաղկվել-մտրակվել

հույժ-Շատ, սաստիկ, ուժգին կերպով:

Ցցավոր-Ցից՝ ցցվածք ունեցող:

խանդավառ-Խանդով՝ եռանդով՝ ոգևորությամբ վառված, ոգևորությամբ լցված՝ տոգորված՝ բորբոքված,խանդավառությամբ լցված:

բարբարոսություն— Մարդկության զարգացման ստորին աստիճանը:

մերձավոր-մտերիմ

փափագելիները— Որին փափագում՝ ցանկանում են, փափագ առաջացնող՝ հարուցող:

փույթ չէր-հոգ չէ

առհավետ-ընդմիշտ, հավիտենապես:

շնչասպառ-Շունչը սպառված՝ սպառվելով, շնչակտուր, շնչահատ:

կայտառ-Շարժումով և գործունեությամբ լեցուն, աշխույժ, թռվռուն:

թխլիկ— Թխագույն ու գիրուկ:

ալ-կարմիր

դյուրին-Հեշտ, ոչ դժվար, կատարելու համար դժվարություն չներկայացնող,:

սոսկ-Միայն, լոկ: Հենց, պարզապես, պարզ, հասարակ:

հրաշափառորեն -Հրաշալի փառքով, գերահրաշ, հրաշալի:

2. Առանձնացրու այլ բառեր, որոնք քեզ համար հասկանալի չեն, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։ 

մոգոնել-Հրաշալի փառքով, գերահրաշ, հրաշալի:

պատսպարել-Պատսպարան տալ, ապաստարան տրամադրել՝ հատկացներ:

պաշտամունք-Աստծուն պաշտելու կրոնական արարողությունների ու ծիսակատարությունների ամբողջությունը:

անջատ-Իրարից բաժանված, զատված, առանձին:

անմահացնել- Անմահ դարձնել:

3. Ինչպիսին էին տանձերը, նկարագրի՛ր օգտագործելով տեքստի բառերը։ 

Սանձերը թխլիկ էին ու ալ։ Տանձերը հասուն էին ու պատրաստ,

4. Վեց տարեկան տղայի համար ի՞նչ էր նշանակում տանձերին տիրանալը։ 

Նա ուզում էր ոչ թե ուտել տանձերը, այլ շոշափել և անմահացնել դրանք։

5. Տղան ինչո՞ւ էր տանձերն իրենը համարում, համամի՞տ ես իր տեսակետի հետ։ 

Այո համամաիտ եմ, որովհետև տանձերը ցանկապատից դուրս են , ուրեմն բոլորը կարող էին օգտվել։

Աշխատանք դասարանում 

1.   Գրի՛ր, թե ընդգծված արմատների մեջ ի՞նչ փոփոխություն է կատարվել:

Օրինակ՝

վայրկյան — վայրկենական — յա-ն դարձել է ե:

Ձյուն — ձնհալ – յու-ն դարձել է ը:

Մատյան —մատենիկ, սառույց —սառցահատ, կառույց — կառուցել, կույտ — կուտակել:

Մատյան —մատենիկ — յա — ն դարձել է ե։

սառույց —սառցահատ — ույ — ն սղվել է։

կառույց — կառուցել — ույ — ն դարձել է ու։

կույտ — կուտակել — ույ — ն դարձել է ու։

2. Տրված բաղադրիչներով բառեր կազմի՛ր և նշի՛ր, թե ինչ հնչյունափոխություն է կատարվել:

Ոսկի + ա + գույն, փոշի + ա + կուլ, տարի + ա + վերջ, այգի + ա + պան, բարի + ա + կամ:

Ոսկեկուգույն, փոշեկուլ, տարեվերջ, այգեպան, բարեկամ։

ի + ա = ե

3. Յուրաքանչյուր շարքից մի բաղադրիչ ընտրի՛ր և բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր: Նշի՛ր, թե ի՞նչ հնչյունափոխություն է կատարվել:

Օրինակ՝

գգույշ + անալ — գգուշանալ (ույ-ը՝ու):

Ա. Բազում, ամուր, բույր, կապույտ, բույս, ողջույն, որդի, ոսկի.

Բ. -պատիկ, -անալ, -ավետ, -ական, ակ, յա:

Բազում + պատիկ — պազմապատիկ ( ու-ն սղվել է )

Ամուր + անալ — ամրանալ ( ու-ն սղվել է )

Բույր + ավետ — բուրավետ ( յ — ն սղվել է )

կապույտ + ական — կապտական ( ույ — ն սղվել է )

բույս + ական — բուսական ( յ — ն սղվել է )

ողջույն + ավետ — ողջունավետ ( յ — ն սղվել է )

որդի + ակ — որդյա ( ի-ն սղվել է )

Ոսկի + յա — ոսկյա ( ի-ն սղվել է )