Գրի՛ր վարժությունները։

102. Բնակավայր կամ տեղանք ցույց տվող բառերին այնպիսի ածանցներ ավելացրու, որ նոր բառերը տվյալ տեղի բնակիչ իմաստն արտահայտեն:

Օրինակ՝ լեռն — լեռնցի:

Երևան-Երեվանցի

քաղաք-Քաղաքացի

Վան-Վանեցի

Մուշ-Մշեցի

Աշտարակ-Աշտարակցի

Արտաշատ-Արտաշատցի

Դվին-Դվինցի

Կարս-Կարսցի

Գյումրի-Գյումրեցի

Լոռի-Լոռեցի

Ամերիկա-Ամերիկացի

Նյու-Յորք-Նյու-Յորքցի

Լոնդոն-Լոնդոնցի

սար-Սարեցի

գյուղ-Գյուղացի

116. Տրված բաղադրյալ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Օրինակ՝ միաեղջյուր — մի եղջյուր ունեցող:

Վիպագիր-Վեպ գրող մարդ

մեծագլուխ-Մեծ գքուխ ունեցող

սրընթաց-սուր ընթացք ունեցող

երկերեսանի-երկու երես ունեցող

զբոսայգի-զբոսնելու այգի

սրամիտ-սոր միտք ունեցող

հեռուստացույց-հեռու ցույց տվող էկրան

պահարան-իրեր պահելու տեղ

հայաստանցի-Հայաստանում ծնված մարդ

129. Գրի´ր բառամիջում է ունեցող յոթ բառ: Այդ բառերով կազմի´ր նախադասություններ:

էլեկրոնիկա, էկրան էվակուտր էմոցյա էշ էակ էություն

քամուց վնասված լարերը էլեկտրիկը վերանորոքեց։

իմ մայրիկը շատ բարի և քնքուշ էակ է

մենք ընկերուհիներով կինոթատրոնում մեծ էկրանով դիտե ցինք մեր սիրելի ֆիլմը։

ավտովթարի հետեվանքով էվակուատրը մեքենաները տեղափոխեցտուգանային հրապարակ։

130.Գրի´ր բառամիջում о ունեցող յոթ բառ: Այդ բառերով կազմի´ր նախադասություններ:

օրօրի օրեցոր օպտիկա օր օրնիբուն օրինակելի երկարօրըա

էլիզան աշխատտում էր օպտիկայի խանութում։

արմենը շատ օրինակելի տղա է։

մրջյուները օրնիբուն շախատում են

գերմանամգները օրօրի մեծանում են

132. Կետերը փոխարինի´ր բ,պ կամ փ տառերով (հարկ եղած դեպքում դիմի´ր ուղղագրական բառարանին):

Նուր.,-նուրբ

սր.ել,-սրփել

դար.ին,-դարբին

խա.ել,-ղաբել

թ.րտալ,-թպրտալ

եր.ներանգ,-երբներանգ

եր.եք,-երբեք

համ.ուրել,-հաամբուրել

փր.րել,-փրփրել

հինգշա.թի,-հինգշաբթի

ճամ.որդ,-ճամբոճդ

դար.աս,-դարպաս

ճանա.արհ-, ճանապարհ

աղ.անոց,-աղպանոց

ի.րև,-իփրև

եղ.այր:-եղբայր

133. Կետերը փոխարինի´ր գ, կ կամ ք տառերով (հարկ եղած դեպքում դիմի՛ր ուղղագրական բառարանին):

Թար.մանել, հա.ուստ, կար., պար.ևատրել, եր.իչ, o.ուտ, անեծ., սայթա.ել, զոր., վար.աբեկել, գր.ել, ձա.ուկ:

Թարգմանել, հագուստ, կարգ, պարգևատրել, երգիչ, oքուտ, անեծք, սայթակել, զորք, վարքաբեկել, գրկել, ձաքուկ:

Կարծես թե դարձել եմ ես տուն,
Բոլորն առաջվանն է կրկին,
Նորից դու հին տեղը նստում,
Շարժում ես իլիկը մեր հին:

Մանում ու հեքիաթ ես ասում,
Մանում ես անվերջ ու արագ,
Սիրում եմ պարզկա քո լեզուն,
Ձեռներըդ մաշված ու բարակ։

Նայում եմ, մինչև որ անզոր
Գլուխըս ծնկիդ է թեքվում,
Նարից ես մանուկ եմ այսօր,
Դրախտ է նորից իմ Հոգում։

Արևը հանգչում է հեռվում,
Գետից բարձրանում է մշուշ,
Հեքիաթըդ անվերջ օրորում,
Իլիկըդ խոսում է անուշ…

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Պատմի՛ր բանաստեղծությունը:

Վահան Տերյան իր բանաստեղծության մեջ պատմոևւմ է տան մասին, կյանքի և առօրիաի մասին:

1. Ըստ բանաստեղծության պատմի՛ր մոր մասին:

Բանաստեղծության մեջ, մայրը նստած է հին տեղը շարժում է իլիկը հին մանում է ատ արագ:

1. Գտի՛ր բնությունը պատկերող տողերը:

Գետից բարձրանում է մշուշ:

1. Բացատրի՛ր պարզկա լեզու, մաշված ձեռքեր մակդիրները:

1. Պարզկա լեզու-ճշտախոս
2. Մաշված ձեռքեր-կեղտոտ ձեռքեր
3. Բացատրի՛ր հետևյալ փոխաբերությունները`

Ա)Արևը  հանգչում է հեռվում:

Արևը մայր է մտնում:

Բ)Իլիկդ խոսում է անուշ:

Անդադարգործ է անում։

Գ) Դրախտ է նորից իմ հոգում:

Երջանկություն զգալ։

6. Նկարի՛ր, ձայնագրի՛ր բանաստեղծությունը:

1. Կոտորակների հավասարության պայմանի հիման վրա ստուգե՛ք, թե իրար հավասար են արդյոք կոտորակները․

• 20/40 և 5/6=Ոչ
• 96 / 182 և ½=Ոչ
• 4/3 և 12/36=Ոչ
• 21/10 =   105/50=Այո

2. Ասացե՛ք․ թե ինչու՞ են իրար հավասար հետևյալ կոտորակները

• 2/5 և  8/20 մեծացել է 4 անգամ
• 8/13 և   24/39 մեծացել է 3 անգամ

3. 1/3, 5/4, 5/6, 12/48 կոտորակների փոխարեն գրեք 24 հայտարար ունեցող և նրանց հավասար կոտորակներ։

1/3=8/24 5/4=30/24 5/6=20/24 12/48=6/24

3. Հետևյալ կոտորակներից, որո՞նք են իրար հավասար

• 25/40, 65/104, 48/96, 5/8, 2/4, 60/96

5. Տրված է 2/3 կոտորակը։ Գրե՛ք նրան հավասար այն կոտորակները, որոնց հայտարարներն են՝ 6, 12, 24, 36:

4/6 8/12 16/24 24/36

Ես արդեն 3-րդ փուլում եմ ես պատրաստում եմ կարմիր պանդա բաբուկին պարկած։

Օրը՝ փետրվարի 7

Ժամը՝ 9:00-24:00

Վայրը՝ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր

Մասնակիցներ՝ տարատարիք սովորողներ

Նպատակը՝ Մխիթար Սեբաստացու ծննդյան առթիվ կազմակերպել բառարանընթերցման համընդհանուր ֆլեշմոբ

Խնդիրները՝

• ծանոթացում բառարանի տեսակներին
• սեփական միջավայրին հատուկ բառարանի ստեղծում
• սեփական անվան նշանակությունը
• գրական ստեղծագործությունների բառարանի ստեղծում
• տարատեսակ բառարանների ընթերցում, կազմում, տարածում և գովազդում

Իրականացման ընթացքը և ուղղությունները՝

1. բառարանների ընթերցում, ծանոթացում բառարանների տեսակներին,

Յուրաքանչյուր բառարան ունի իր ձևը օրինակ ընդարձակ, լիակատառ բառարան և համառոտ բառարան։

1. կարդացածի և սովորածի մասին պատումների, տեսանյութերի և ձայնագրությունների ստեղծում

Բառարանի նյութ են ծառայում ոչ թե բառերը, այլ դարձվածները,յուրաքանչյուր բառարան ունի իր ձևը,կառուցվածքը,օրինակ  ընդարձակ կամ լիակատար բառարան, և համառոտ բառարան։Ըստ գիտական (բառաքննական) մշակվածությամբ՝ ակադեմիական բառարան. երբ սա արտահայտում է նաև գրական լեզվի նորմավորվածությունը՝ նորմատիվ բառարան։

1. վարպետության դաս սովորողների կողմից, թե ինչպես կարելի է օգտվել բառարաններից

Բառարանի յուրաքանչյուր տեսակ ունի կառուցվածքային իր ուրույն հատկանիշները, այնուամենայնիվ կան նաև ընդհանրական գծեր։ Յուրաքանչյուր բառարան ներկայանում է որոշակի բառացանկով, որի բառաշարքը տեղակայվում է հիմնականում այբբենական կարգով, մասամբ էլ այլ եղանակներով Բառացանկի յուրաքանչյուր բառի վերաբերյալ տրվում է այս կամ այն տեղեկությունը կապված բառարանի բնույթի, նրա նպատակադրման հետ

1. յուրաքանչյուր սովորող ըստ ցանկության ընտրում է մեկ բառարան և մյուսներին ծանոթացնում իր ընտրած բառարանի առանձնահատկությունները, գովազդում, խորհուրդ տալիս՝ ինչի համար պետք է իր հասակակիցը ծանոթ լինի տվյալ բառարանի բովանդակությանը

1. ստեղծում ենք մեր կարդացած գրքերի բառարանը

որոտաց-գոռաց

գրպանն ածծավ-լցրեց գրպանը

ահեղ-հզոր

անճոռնի-տգեղ

կողեց-իջեցրեց

զուր-իզուր

ժաժ չի գալի-չի շարժվում

զարհուրելի-վախենալու

թագուստերից-թաքստոցներից

ուսկից-որտեղից

1. Բառարանաստեղծում՝ թումանյանական բառարան։ Թումանյանի հեքիաթների, բանաստեղծությունների, բալլադների միջից դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը, դրանք այբբենական կարգով դասավորի՛ր, բացատրի՛ր բառարանների օգնությամբ(նշելով, թե որ բառարանից ես օգտվել) և կազմի՛ր թումանյանական բառարան։

թումանյանական բառարան

տակովն ելան-ընկան տակը

որոտաց-գոռաց

գրպանն ածծավ-լցրեց գրպանը

ահեղ-հզոր

անճոռնի-տգեղ

կողեց-իջեցրեց

զուր-իզուր

ժաժ չի գալի-չի շարժվում

զարհուրելի-վախենալու

թագուստերից-թաքստոցներից

ուսկից-որտեղից

1. ստեղծում ենք «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրյան տերմինաբանական բառարան։

Այլընտրանքային

վերնատուն

ընտրություն

բլոգ

outlook

ընդհանուր պարապունք

1. Սեփական և ընկերների խոսքում գործածվող օտար, ժարգոնային, առօրյա-խոսակցական բառերի բառարան։ Ուշադրություն դարձրո՛ւ քո, ընկերներիդ, հարազատներիդ բանավոր խոսքին, դո՛ւրս գրիր ոչ գրական բառերը (օտար, ժարգոնային, առօրյա-խոսակցական), գրի՛ր դրանց գրական(ճիշտ) տարբերակները և կազմի՛ր էլեկտրոնային բառարան(կարող ես օգտվել «Օտար բառերի բառարան«-ից, այլ բառարաներից )։

պսիխ-հոգեկան

դիվան քշել-պարապության մատնվել

սաղ-ամբողջ

մերսի-շնորհակալություն

1. մեր անունները Հրաչյա Աճառյանի «Հայոց անձնանունների բառարան»-ում

1. Քեզ հետաքրքրող անունների, ազգանունների բառարան: Ստեղծի՛ր քեզ հետաքրքրող անունների, ազգանունների ցանկ, բառարաններից գտի՛ր դրանց բացատրությունները (կարող ես օգտվել այս բառարաններից՝ «Հայոց ազգանունների բառարան«, «Արական անձնանուններ«, «Իգական անձնանուններ«):

Հովհաննիսյան-Հովհանիսյան ազգամվան հիմքը Հովհանես անձնանուն է։

Դարբինյան-նույն սկզբունքով օգտագործվում է նաև այլ ազգերի մոտ օրինակ կուզնեցով, գերմանացիների մոտ շմիդտտ և այլ։

Արման-Արման անգլոգերմանական ծագում ունի և նշանակում է բանակի տղամարդ։

1. բառարանում առկա բառերից քանիսը մտան սովորողի բառապաշար, արդյո՞ք օգտակար է նախագիծը սովորողի բառապաշարի զարգացման, ստեղծագործական աշխատանքների ստեղծման համար․ պատմում են սովորողները

Այո,քանի որ ես շատ անծանոթ բառեր սովորեցի։

Օգտակար հղումներ՝

http://www.nayiri.com/ (բառարանների պահոց)

Բառարան

Բառարանագրություն

Հրաչյա Աճառյանի «Հայոց անձնանունների բառարան»

Աշխատանքների հրապարակում-ամփոփումը` դասավանդողների բլոգներում, դպրոցների ենթակայքերում, mskh.am-ում։

Նախագծի հիմքում՝ «Խոսքի մշակույթ» բլոգը։

Ամփոփում՝ Բառարանընթերցման ֆլեշմոբը սովորողների բլոգներում

Իմ մասին

Ես Էլիզան եմ։ Ծնվել եմ 2012 թվականի Սեպտեմբերի 25-ին, իմ ազգանունը Տիգրանյան է եթե ուզում եք տեսնել իմ ազգանվա պատպությունը մտեք հղումով։ իմ ազգանվան պատմությունը

Հայրիկիս մասին

Իմ հայրիկը շատ կատակասեր և հաճելի մարդ է։ Ես երբեք չեմ տեսել նրան տղուր։ Նա միստ լայն ժպտում է ու նրա լայն ժպիտով ծիծաղեցնում է բոլորին նա շատ բարի է և երբեք չի բարկացել իմ վրա։🤴🏻

Մայրիկիս մասին

Իմ մայրիկը շատ բարի և գեղեցիկ մարդ է։ նա ինչպես բոլոր մայրիկները բարկանում է ինձ վրա բայց միյևնույնե ես նրան շատ եմ սիրում նա տիկնիկագործ է և շատ է սիրում իր աշխատանքը ես ինչպես նշեցի իմ մայրիգը շատ բարի է և միշտ օգնու է ախքատներին։👸🏻